У сучаснай расійскай ідэалогіі вайны існуе наратыў, што менавіта Расейская імперыя заваявала Чарнаморскі рэгіён, які ў выніку адышоў да Украіны. Такім чынам, цяпер Масква вяртае сабе «гістарычныя землі».
Выхад да Чорнага мора сапраўды быў у інтарэсах Расеі на працягу многіх стагоддзяў. Бо і тады, і цяпер найбольшыя аб'ёмы міжнароднага гандлю ідуць па моры. Найбольш поўна гэту ідэю рэалізаваў вялікі князь кіеўскі Святаслаў Заваёўнік. Яшчэ пры жыцці ён праклаў выхады да Чорнага мора з галоўных еўрапейскіх рэк: Дняпра, Дона і Дуная.
Як заўважае Іван Крыпякевіч, набыццё марскога ўзбярэжжа «было цэнтральнай справай у гісторыі ўкраінскага народа ад пачатку яго існавання: Кіеўская дзяржава тры стагоддзі сцякала крывёй, адбіваючы азіяцкія орды, і ўрэшце пала, не захапіўшы марскія берагі».
І цяпер Расея зноў узьняла гэтае пытаньне ў складзе Вялікага Княства Літоўскага і Рускага.
Варта адзначыць, што на ідэі ВКЛ будуецца міталёгія сучаснай беларускай нацыі. І гэта мае як гістарычныя падставы, так і будучыню.
У 1497 годзе малады валынскі князь Канстанцін Астрожскі на чале аб’яднанага войска атрымаў перамогу пад Ачакавам, адкуль кантралюецца ўваход-выхад да Дняпра. За гэта ён атрымаў новаствораную пасаду вялікага гетмана. Гэта значыць кіраўнік усіх узброеных сіл Вялікага Княства Літоўскага і Рускага.
Такім чынам, з удзелам Канстанціна Астрожскага Вялікае Княства Літоўска-Рускае афармляе свой геапалітычны статус дзяржавы ад мора да мора.
З канца XIV да сярэдзіны XV стагоддзя Вялікае Княства Літоўскае і Рускае кантралявала ўзбярэжжа Чорнага мора ад Ачакава да Белгарада-Днястроўскага і далей на поўдзень.
Расійскі наратыў пра «падарунак Чорнага мора Украіне» не адпавядае рэчаіснасці. Задоўга да ўзнікнення Расійскай імперыі, яшчэ ў XIII стагоддзі, Галіцка-Валынскае княства кантралявала выхад з Днястра і ўсё ўзбярэжжа ў раёне сучасных Белгарада-Днястроўскага і Адэсы. І ў перыяд Вялікага Княства Літоўскага і Рускага, у тым ліку і ў Ачакаў.
Такім чынам, казаць, што рэгіён Чарнамор'я з'яўляецца «спрадвечна расійскім», гэта ўсё роўна, што Турцыя цяпер абвясціла Грэцыю «спрадвечна турэцкай». Такую прапаганду можа харчавацца толькі неадукаванае насельніцтва «русского мира», якое выхавана на фальшывай гісторыі.
Чаму погляд на гісторыю і геапалітыку мінулага важны сёння? Таму што гэта пралівае святло на перспектывы Балта-Чарнаморскага саюза дзяржаў у будучыні. І асаблівая роля беларускага народа ў гэтым працэсе.
Працяг будзе…
Максім Плешко, Цэнтр беларускіх камунікацый.
Comments