Украіна нечакана стала той дзяржавай, на якую ўскладаюцца спадзяванні на распаўсюджванне дэмакратыі ў іншых краінах постсавецкай прасторы. Гэта адбылося пасля пераломнага моманту ў вайне супраць расейскага агрэсара. Натхнёныя ўкраінскім прыкладам, суседзі спадзяюцца, што пасьля разгрому Крамля наступным крокам стане дапамога Ўкраіны краінам, якія цяпер знаходзяцца пад расейскай акупацыяй. Перш за ўсё, гаворка ідзе пра Беларусь, дэмакратычныя сілы якой ужо не першы раз выказваюць асцярожныя намёкі на ваеннае супрацоўніцтва з мэтай знішчэння рэжыму Лукашэнкі. Але ці варта на гэта спадзявацца?
Гэтую тэму ў чарговы раз падняла ўкраінская журналістка Наталля Масійчук. Падчас інтэрв'ю з Уладзімірам Зяленскім яна паказала яму запісанае раней відэа. Там Сьвятлана Ціханоўская, камэнтуючы пытаньне, ці можна ёй зьвяртацца да прэзыдэнта Ўкраіны з просьбай дапамагчы ў вызваленьні Беларусі, адзначыла: «Я гэтага не выключаю».
Зяленскі адказаў дыпламатычна і вельмі стрымана. Ён заявіў, што не сумняваецца ў перамозе Украіны над Расеяй, і намякнуў, што пасля гэтага дэмакратычныя працэсы ў акупаваных РФ краінах стануць незваротнымі.
«Перамога Украіны дасць магчымасць для палітычнага рашэння дэмакратыі і вяртання цэласнасці гэтых дзяржаў, у тым ліку Беларусі,... Грузіі і Малдовы», — адзначыў Уладзімір Зяленскі. — Я ўпэўнены — спадарыні Ціханоўскай ня трэба думаць пра арміі іншых дзяржаваў».
Ці мае рацыю ўкраінскі прэзідэнт? Як на гэта адрэагуюць тыя ж салдаты палка Каліноўскага, якія гінуць за свабоду Украіны? Ці не расчаруюцца ва Ўкраіне дэмакратычныя сілы Беларусі? Відавочна, што такія пытанні ўзнікаюць ва ўсіх.
Мы паспрабуем адказаць.
Безумоўна, пасля разгрому Расійскай Федэрацыі яе марыянетачныя рэжымы апынуцца ў жудаснай сітуацыі. Запас трываласці ў Аляксандра Лукашэнкі будзе невялікі: перш за ўсё з-за татальнай залежнасці эканомікі ад уліванняў з Расеі. Ці здолеюць беларускія патрыёты скарыстацца бездапаможнасцю дыктатара?
Давайце будзем шчырымі — у 2020 годзе Лукашэнка зрабіў усё, каб ніводны беларус нават не шаптаў пра яго анекдоты, не кажучы ўжо пра ўдзел у акцыях пратэсту. Менавіта з гэтай прычыны сілавікі дыктатара атрымалі беспрэцэдэнтны карт-бланш на надзвычай брутальныя затрыманні, выкраданні людзей, катаванні і нават прымяненне зброі супраць мірных грамадзян.
Аляксандр Лукашэнка ўпэўнены, што сярэднявечныя метады стануць доўгатэрміновай прышчэпкай для тых, хто яго не любіць. І часткова ён мае рацыю: пра тое, каб вывесці людзей на вуліцу ў Беларусі сёння можа казаць толькі вар'ят.
Ці здольныя дэмакратычныя сілы ў эміграцыі зьмяніць сытуацыю? Без сілавой падтрымкі - наўрад ці. Каліноўцы, якія цяпер лічацца самай баяздольнай адзінкай беларускіх патрыётаў, могуць стаць пераломным момантам. Але колькі іх сапраўдных? Розныя крыніцы называюць лічбы ад некалькіх сотняў да некалькіх тысяч падрыхтаваных байцоў. Толькі нядаўна ў інтэрв'ю «Настоящему времени» камандзір палка Каліноўскага Дзяніс Прохараў упершыню паведаміў, што колькасць падраздзялення складае «больш за 300 байцоў».
Ці здольная такая колькасць патрыётаў зламаць хрыбет дыктатуры?
Адназначна не.
Але калінавец можа стаць той рухаючай сілай, якая пераканае людзей выйсці на вуліцы апошні раз. І абяцае: калі беларусам давядзецца паміраць за сваю незалежнасць, усе будуць разам. Бо дарогі назад не будзе. Патрыёты павінны перамагчы, бо ў іх бязьмежная матывацыя і прыклад Украіны, якая, як Давід, забівае апошнія цьвікі ў труну раней непераможнага Галіяфа.
Менавіта гэты прыклад павінен стаць натхненнем для Беларусі. Так, Украіна бязмерна ўдзячная сябрам, якія дапамагаюць ёй выйграць гэтую вайну. Але «насаджваць дэмакратыю» ваенным шляхам у іншых краінах — зусім памылковы шлях.
Свабода здабываецца крывёй. Толькі тады нараджаецца нацыя, якая больш ніколі ў будучым не стане чыімсьці рабом.
Comments